بررسی روند تغییرات بارش ـ دبی زیر حوضه‌های رودخانه کرخه با استفاده از روش‌های ناپارامتریک مطالعه موردی: حوضه آبریز کشکان

Authors

  • علی محمد خورشید دوست استاد دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه تبریز
  • مجید رضایی بنفشه دانشیار دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه تبریز
  • یوسف کاکولوند دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اقلیم‌شناسی دانشگاه تبریز
Abstract:

به طور کلی تغییرپذیری احتمالی ناشی از تغییرات آب و هوا در بارش، روانآب سطحی و رطوبت خاک، بر سیستم‌های طبیعی و جمعیت‌های بشری تأثیرات عمده‌ای می‌گذارد. بدین‌سان، در این مطالعه با استفاده از دو آزمون ناپارامتری من ـ کندال و برآورد‌گر سن روند تغییرات بارش ـ دبی حوضه آبریز کشکان طی دوره آبی ـ زراعی 89 - 1348 مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل و پراکنش زمانی داده‌ها حاکی از آن است که زمان رخداد حداکثر دبی در کلیه رودخانه‌های حوضه، به جز مادیان‌رود متناظر با رخداد حداکثر بارش نیست. به طوری که نقطه اوج بارش در فصل زمستان و نقطه اوج دبی در فصل بهار قرار دارد. در این راستا بررسی‌ها نشان داد که ذوب ذخیره برف در فصل بهار عامل مؤثری در افزایش دبی این فصل نسبت به سایر فصول سال و عامل ایجاد مغایرت زمانی بین بارش و دبی است. نتایج حاصل از آماره‌های هر دو آزمون آشکار نمود که روند بارش در سری زمانی سالانه ایستگاه‌های شمالی حوضه افزایشی و در ایستگاه‌های جنوبی حوضه کاهشی است. همچنین در مقیاس فصلی، روند بارش در فصول بهار و پاییز افزایشی و در فصل زمستان کاهشی است، در حالی که روند دبی در مقیاس سالانه و فصلی کاهشی است. در نهایت یافته نشان داد که جابه جای زمانی و تغییر فازی در بارش رخداده است. به طور کلی شدت تغییر بارش ـ دبی و بررسی جغرافیایی حوضه کشکان بیانگر آن است که نمی‌توان این مقدار تغییرات دبی را تماماً به بارش نسبت داد بلکه دخالت انسان در محیط، تغییرات دبی ناشی از بارش را شدیدتر و در برخی از سرشاخه‌ها وارد مرحله بحرانی نموده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی روند تغییرات بارش ـ دبی زیر حوضه های رودخانه کرخه با استفاده از روش های ناپارامتریک مطالعه موردی: حوضه آبریز کشکان

به طور کلی تغییرپذیری احتمالی ناشی از تغییرات آب و هوا در بارش، روانآب سطحی و رطوبت خاک، بر سیستم های طبیعی و جمعیت های بشری تأثیرات عمده ای می گذارد. بدین سان، در این مطالعه با استفاده از دو آزمون ناپارامتری من ـ کندال و برآورد گر سن روند تغییرات بارش ـ دبی حوضه آبریز کشکان طی دوره آبی ـ زراعی 89 - 1348 مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل و پراکنش زمانی داده ها حاکی از آن است که زمان رخداد حداکثر دبی ...

full text

بررسی تغییرات بارش و دبی در حوضه کرخه

عوامل اقلیمی و هیدرولوژیکی مانند بارش به تغییر اقلیم حساس می‌­باشند. لذا، بررسی روند زمانی در چنین متغیرهایی می­‌تواند در تشخیص اثر تغییر اقلیم بر روی منابع آب کمک نماید. تغییر اقلیم می­‌تواند در داده‌­ها به­‌صورت تغییرات پله­‌ای  و یا تدریجی (روند) باشد. هر دو این تغییرات در یک سری زمانی می‌­توانند به­‌وسیله روش­‌های ناپارامتریک مورد بررسی قرار داده شوند. در این تحقیق، از آمار 30ساله و هیدرومت...

full text

بررسی تغییرات بارش و دبی در حوضه کرخه

عوامل اقلیمی و هیدرولوژیکی مانند بارش به تغییر اقلیم حساس می ­باشند. لذا، بررسی روند زمانی در چنین متغیرهایی می­ تواند در تشخیص اثر تغییر اقلیم بر روی منابع آب کمک نماید. تغییر اقلیم می­ تواند در داده ­ها به­ صورت تغییرات پله­ ای  و یا تدریجی (روند) باشد. هر دو این تغییرات در یک سری زمانی می ­توانند به­ وسیله روش­ های ناپارامتریک مورد بررسی قرار داده شوند. در این تحقیق، از آمار 30ساله و هیدرومت...

full text

شناسایی روند تغییرات دما و بارش سالانه در حوضه آبریز کرخه

دما و بارش از عناصر اساسی شکل‌گیری اقلیم هستند که تغییرات آن‌ها می­تواند ساختار آب و هوایی هر محل را دگرگون سازد. این پژوهش به بررسی تغییرات زمانی و مکانی متغیرهای اقلیمی دما و بارش در حوضه آبریز کرخه واقع در غرب کشور ایران پرداخته است. به این منظور پس از همگنی و صحت سنجی داده‌ها، 22 ایستگاه باران­سنجی، تبخیرسنجی و سینوپتیک با دوره آماری 2011-1971 انتخاب شد. هدف این پژوهش، ارزیابی روند تغییرات ...

full text

بررسی درازمدت دبی روزانه رودخانه های حوضه آبریز کرخه

یکی از روش های متداول جهت تحلیل سری های زمانی هیدرومتئورولوژیکی، بررسی وجود یا عدم وجود روند در آنها با استفاده از آزمون های آماری می باشد. در این تحقیق با استفاده از آزمون من- کندال mk به صورت سالانه و فصلی رفتار درازمدت جریان رودخانه در شبکه هیدرومتری حوضه آبریز کرخه بررسی شده، که بدینوسیله به طور کلی روند زمانی وضعیت منابع آب نشان داده شده. سپس با استفاده از آزمون lepage رفتار زمانی به صورت ...

مدل سازی بارش- رواناب حوضه آبریز کشکان براساس مدلهای آماری

رواناب سطحی به آن قسمت از بارش گفته می شود که در امتداد سطح شیب زمین جاری و به صورت جریان سطحی یا زیر سطحی از حوضه خارج می‌گردد. مدل هیدرولوژیکی ساختاری است که بتواند با توجه به ویژگی‌های حوضه و عامل های موثر بر پدیده مورد نظر، تعامل و رفتار آن را با تقریب قابل قبولی نشان دهد. حوضه آبریز رودخانه کشکان یکی از زیرحوضه‌‌های مهم حوضه آبریز کرخه است. جهت انجام مدل سازی «بارش، رواناب»، از داده های14ر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 38  issue 4

pages  177- 188

publication date 2016-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023